Tanım ve Özellikler Çinko nitrat, formülü Zn(NO3)2 olan bir çinko bileşiğidir. Bu beyaz, katı, kristal bileşik, havadan nem çekerek sulanır ve genellikle hekzahidrat formunda (Zn(NO3)2.6H2O) bulunur. Çinko nitrat, alkol ve suda çözünür. Bu bileşik, özellikle çinkonun nitrik asitte çözülmesiyle elde edilir. Üretim Yöntemi Çinko nitrat, çinkonun nitrik asit ile reaksiyona girmesiyle elde edilir. Seyreltik nitrik asit kullanıldığında aşağıdaki reaksiyon gerçekleşir: Zn + 2 HNO3 (Seyreltik) → Zn(NO3)2 + H2 Derişik nitrik asit kullanıldığında ise farklı bir reaksiyon gerçekleşir: 4 Zn + 10 HNO3 (Derişik) → 4 Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3 H2O Termal Bozunma Çinko nitrat ısıtıldığında termal bozunmaya uğrayarak çinko oksit, azot dioksit ve oksijen oluşur: 2 Zn(NO3)2 → 2 ZnO + 4 NO2 + O2 Kullanım Alanları Çinko nitratın çok büyük ölçüde kullanımı olmasa da, kimya laboratuvarlarında koordinasyon polimerlerinin elde edilmesinde kullanılır. Ayrıca, çinko okside dönüşen çinko nitrat nanoteller içeren çeşitli ZnO esaslı yapıların üretimi için de kullanılır. Diğer kullanım alanları arasında kumaş boyama da bulunmaktadır:
Tarımda Çinko Eksikliği Son yıllarda yapılan araştırmalara göre, Türkiye'de tarımı yapılan toprakların önemli bir bölümünde çinko eksikliği ortaya çıkmıştır. Bu durum, meyve, sebze ve buğdaygiller gibi birçok üründe verim kaybına neden olmaktadır. Bitkilere verilen ilave çinko ile verimi artırmak için çabalar sarf edilmektedir. Bu çabalar sonucunda verim %25 ila %100 arasında artış gösterebilir. Bitki Besleme ve Azot Azotun bitkiler tarafından alınabilmesi için nitrat veya amonyum formunda bulunması gerekmektedir. Bazı bitkilerin bu iki azot formundan herhangi birini kullanmada tercihleri olabilir, fakat genellikle bitki besleme yönünde aralarında belirgin bir fark yoktur. Bazı bitkiler, genç filiz dönemlerinde bu iki formdan birini, ileriki filiz dönemlerinde ise diğer formdaki azotu tercih edebilirler. Amid veya organik formdaki azotun bitkiler tarafından alınabilmesi için parçalara ayrılarak inorganik formdaki amonyum veya nitrata dönüşmesi sağlanır. Nitrat, topraktaki diğer katyonların alınmasını sağlarken, amonyum formundaki anyonların alınmasından da yararlı olur. |